Sấy thăng hoa và sấy lạnh là hai phương pháp đều sấy ở nhiệt độ thấp. Và ít nhiều chúng có những nét tương đồng nên nhiều người dễ nhầm lẫn chúng với nhau. Theo đó chất lượng sản phẩm sấy của 2 phương pháp này cũng sẽ khác nhau. Mời quý vị theo dõi liệu rằng có sự khác biệt cơ bản nào giữa 2 phương pháp sấy này.
I.SẤY THĂNG HOA
Sấy thăng hoa hay sấy đông khô?
Sấy thăng hoa (freeze drying) được xem là phương pháp sấy ưu việt nhất trong tất cả các phương pháp sấy hiện nay. Hiện tại, nước ta cũng đã có nhiều doanh nghiệp mạnh dạn đầu tư công nghệ sấy “mới” này (mới với chúng ta nhưng cững đã được phát minh hơn cả 100 năm rồi).
Sấy thăng hoa là một kỹ thuật còn được gọi là “làm khô lạnh” hay còn gọi là sấy đông khô. Trong đó, sản phẩm được sấy khô qua quá trình thăng hoa của nước dưới nhiệt độ, áp suất thấp. Nước trong sản phẩm được đông lạnh thành đá, sau đó được loại bỏ trực tiếp ra khỏi sản phẩm bằng cách hóa hơi . Điều này được thực hiện trong môi trường chân không.
Sấy thăng hoa là một quá trình gồm 03 bước:
- Cấp đông
- Trong suốt quá trình cấp đông, sản phẩm sẽ được đông lạnh để tất cả dung môi (và thường là nước) có trong sản phẩm chuyển sang thể rắn (nước đá).
- Sấy sơ cấp (Thăng hoa)
- Trong giai đoạn này những tinh thể nước đá trong nguyên liệu sẽ thăng hoa mà không qua giai đoạn hóa lỏng, và dưới điều kiện áp suất thấp (chân không); Khoảng 90% ẩm trong nguyên liệu được lấy đi.
- Sấy thứ cấp (Khử ẩm)
- Trong quá trình này lượng nước còn lại không được đóng băng do những liên kết phân tử với chất hòa tan được lấy ra khỏi sản phẩm, nhiệt độ điều chỉnh tăng dần. Độ ẩm trong nguyên liệu sẽ còn khoảng 1~4%.
Vì thế phương pháp sấy thăng hoa giúp đáp ứng được tiêu chí giữ nguyên hình dạng dù là sản phẩm rất nhũn hay khó sấy như mãng cầu, sầu riêng, bơ chín,…Điều này là nhờ cơ chế đóng băng sản phẩm ở nhiệt độ cực cực thấp để thành phần nước trong sản phẩm đóng băng thành những tinh thể băng nhỏ. Khi toàn bộ lượng nước có trong sản phẩm đã đóng đá đúng yêu cầu về kỹ thuật thì quá trình sấy thăng hoa bắt đầu.
Kết cấu sản phẩm khi đã đóng băng sẽ tương tự như hình dạng tổ ong, phần chất xơ của thực phẩm sẽ tạo thành phần khung xương giống như tổ ong, còn thành phần nước đông đá sẽ như mật ong vậy.
Khi quá trình thăng hoa bắt đầu, các thành phần tinh thể đá trong sản phẩm sẽ chuyển thành thể khí, thẩm thấu ra ngoài, khi những vị trí trong sản phẩm là tinh thể đá chiếm chỗ đã bị hóa hơi hết sẽ để lại dạng kết cấu như tổ ong bên trong sản phẩm, vì vậy hình dạng sản phẩm khô được giữ nguyên.
Sau khi sấy chỉ có nước trong sản phẩm bị hút ra ngoài nên sản phẩm sấy giữ được nhiều chất dinh dưỡng. Protein của vật sấy sẽ không bị biến tính, lipid không bị oxy hóa và gluxit không bị hồ hóa. Các hoạt chất sinh học, vitamin cùng khoáng chất không bị phá hủy, màu sắc, mùi vị gần như không thay đổi.
II.SẤY LẠNH
Sấy lạnh hay còn gọi là sấy bơm nhiệt
Là phương pháp sấy bằng tác nhân không khí rất khô ở nhiệt độ thấp hơn nhiệt độ sấy thông thường. Dải nhiệt độ sấy từ 35oC-60oC, độ ẩm không khí sấy vào khoảng từ 10-30%. Quá trình sấy được tiến hành ở áp suất khí quyển.
Máy sấy lạnh được cấu thành bởi 01 máy bơm nhiệt được đặt trong một tủ sấy hay một hầm sấy tùy theo quy mô. Máy bơm nhiệt có 01 đầu nóng và 01 đầu lạnh. Đầu nóng sẽ cung cấp nhiệt lượng cho các tác nhân sấy, còn đầu lạnh dùng để tách ẩm cho không khí sấy. Do đó, máy sấy lạnh còn được gọi là máy sấy bơm nhiệt.
Nguyên tắc làm việc:
- Không khí nóng, khô được lưu thông qua các khay của sản phẩm cần sấy. Kết thúc chu trình này, nhiệt độ không khí sẽ giảm xuống, và độ ẩm sẽ tăng lên. Sau đó, luồng không khí mang hơi ẩm nông sản sẽ được hút qua ống của dàn lạnh ngưng tụ. Tại đây, không khí sẽ được làm lạnh xuống dưới điểm ngưng tụ. Hơi nước có trong không khí bị ngưng tụ tách ra làm cho không khí có độ chứa hơi giảm về không. Luồng không khí khô lạnh này sẽ được dẫn qua buồng nóng để đốt nóng. Nhiệt độ không khí cũng tăng dần trong khoảng cho phép (35 ÷ 60)oC.
- Sau đó, chúng được dẫn vào buồng sấy chứa sản phẩm đang sấy. Dưới sự chênh lệch áp suất riêng của hơi nước ở trên bề mặt sản phẩm với áp suất riêng của hơi nước có trong không khí (tác nhân sấy), hơi nước sản phẩm tự bay hơi và làm khô sản phẩm. Quá trình này sẽ được diễn ra liên tục và tuần hoàn khép kín.
- Do nhiệt độ môi trường sấy thấp, cao nhất khoảng (35 ÷ 60)oC, nên chất lượng sản phẩm ít bị ảnh hưởng. Sản phẩm thường có chất lượng tốt và mang lại giá trị kinh tế cao.
Có thể thấy sấy lạnh là một trong những phương pháp sấy hoàn toàn khác biệt và không liên quan gì đến phương pháp sấy thăng hoa cả.
Trên đây là hai phương pháp sấy được Nếu bạn có nguồn lớn nông sản tươi sau thu hoạch cần chế biến để bảo quản được lâu mà chất lượng luôn đảm bảo hay bạn đang cần đến một dịch vụ nhận sấy khô nông sản, rau củ quả, trái cây, …. Đừng ngừng ngại hãy liên hệ nhanh đến FOSI Hotline: 0981 828 875 (Mr. Mạnh) – 0942 662 121 ( Ms Huyền) để được tư vấn và cung cấp Gói Dịch vụ sấy khô phù hợp, đúng chuẩn theo yêu cầu.